Już od roku 2004 system ABS jest seryjnie montowany w każdym samochodzie. Niestety nadal wielu kierowców zapytanych o to z czego składa się i jak zbudowany jest system ABS nie potrafi precyzyjnie odpowiedzieć. System ABS jak sama nazwa wskazuje ( z niemieckiego antiblockiersystem) to system odpowiedzialny za zapobieganie blokowaniu się kół podczas hamowania. System ABS często nazywany jest mylnie systemem antypoślizgowym.
Podstawowym i najważniejszym zadaniem systemu ABS jest zapobieganie utracie stabilności podczas hamowania. Ma utrzymać poślizg kół na pewnym ściśle określonym poziomie. Dzięki pracy systemu nawet awaryjne hamowanie (mocne) potrafi zapewnić kierowalność podczas wykonywania manewru oraz zapobiec wpadnięciu pojazdu w poślizg. Największe pole do popisu ABS ma w trudnych warunkach drogowych ( czyli podczas intensywnych opadów deszczu lub śniegu), podczas pokonywania łuku.
Budowa ABS
Współczesny system ABS składa się z następujących elementów:
-modulatora ciśnienia ze sterownikiem elektronicznym i zaworami regulującymi ciśnienie,
-czujników prędkości obrotowej kół( jeden czujnik na każde koło).
Czujniki znajdujące się na piastach kół, na bieżąco kontrolują poślizg każdego z kół i przy tendencji do zablokowania się od razu informują o tym fakcie sterownik ABS ten poprzez modulator rozdziela ciśnienie z pompy hamulcowej w taki sposób by utrzymać koło w ruchu. Zmniejsza ciśnienie przy rosnącym poślizgu koła i zwiększa przy odzyskaniu przyczepności. Kierowca czuje pracę systemu ABS poprzez charakterystyczne wibrowanie pedału hamulca. W takiej sytuacji nie należy odpuszczać nacisku na pedał, wręcz przeciwnie – zwiększyć go by wykorzystać potencjał ABS-u.
Warto pamiętać aby od czasu do czasu sprawdzać stan systemu ABS. Najczęściej awarii ulegają czujniki. Miejsce w którym są zamontowane sprawia, że są narażone na uszkodzenia mechaniczne wynikające z drgania podwozia. Dodatkowo są w stałym kontakcie z wodą i solą, którą regularnie wysypuje się zimą na drogi. System ABS przestaje prawidłowo działać nawet po uszkodzeniu jednego czujnika. Może on wtedy w ogóle nie mierzyć prędkości obrotowej koła lub wskazywać niepoprawny wynik co będzie wprowadzać sterownik w błąd.
Zasada działania
Zadaniem ABS jest zapobieganie blokowaniu się kół podczas hamowania. Umożliwia on także utrzymanie kontroli nad samochodem i skręcanie nawet podczas gwałtownego hamowania. Praca systemu ABS nie polega na całkowitym pozbyciu się poślizgu. System naśladuje hamowanie impulsowe, ale robi to znacznie dokładniej niż kierowca gdyż pozwala na utrzymanie współczynnika poślizgu koła na poziomie 10-30%. W tych warunkach sterowność pojazdu zachowana jest na satysfakcjonującym poziomie ( koła wciąż mogą przenosić stosunkowo wysokie siły poprzeczne odpowiedzialne za sterowność). System ABS nie włącza się sam. To kierowca musi wcisnąć hamulec a system ABS reguluje ciśnienie płynu hamulcowego dla hamulców na poszczególnych kołach.
Korzyści z zastosowania ABS
Umiejętne korzystanie z systemu ABS ułatwia hamowanie i poprawia bezpieczeństwo. Kierowca prowadzący samochód wyposażony w ABS w przypadku hamowania awaryjnego może bez obawy wpadnięcia w poślizg silnie nacisnąć na pedał hamulca. Układ ABS ograniczy siłę hamowania tak aby nie doszło do zablokowania kół i niekontrolowanego poślizgu, w którym nie działa kierowanie samochodem. Obecnie stosowane czterokanałowe systemy ABS umożliwiają niezależną kontrolę poślizgu dla każdego koła, pozwalają na zwiększenie bezpieczeństwa procesu hamowania w sytuacjach w których poszczególne koła poruszają się po powierzchniach o różnych współczynnikach przyczepności a także znacznie skrócić drogę hamowania.
Awaryjne hamowanie systemem ABS
Hamowanie awaryjne systemem ABS jest z pozoru proste, ale wielu kierowców nie wykorzystuje jego zalet. Aby wykorzystać potencjał układu hamulcowego wyposażonego w system ABS podczas hamowania awaryjnego należy wcisnąć dwa pedały naraz- sprzęgła i hamulca. Uwolni to układ z wpływu silnika i pozwoli jeszcze lepiej wykorzystać system a także nie dopuści do zgaśnięcia silnika.
Dlaczego to wydawałoby się proste zadanie jest aż tak trudne? Dla starszych kierowców to kwestia przyzwyczajenia, dawniej jeździli autami bez ABS i takie hamowanie było nie do pomyślenia. Ponad to wydaje im się, że praca hamulców będzie miała wpływ na zachowanie pojazdu. Tymczasem większość aut z ABS posiada system rozdzielający siłę hamowania na poszczególne koła i nawet hamowanie jedna stroną na asfalcie a druga na poboczu o luźnej nawierzchni nie jest groźne. Niektórzy mają też naturalny opór przed wciskaniem hamulca do podłogi.
ABS a droga hamowania
Z doświadczenia wiemy, że ABS ma spory wpływ na długość drogi hamowania, choć nie zawsze. Testy dowodzą , że samochody z systemem ABS są w stanie wyhamować nawet o kilkadziesiąt metrów szybciej niż te pozbawione tej funkcji. Zasada jest taka, że im lepsza przyczepność tym wyższe prawdopodobieństwo skrócenia drogi hamowania dzięki działaniu systemu ABS. Jednak ABS nie zawsze jest w stanie skrócić drogę hamowania. Dzieję się tak np. na luźnych nawierzchniach takich jak śnieg, piach, liście błoto. Wydłużenie drogi hamowania może też nastąpić w sytuacjach gdy zarówno prawe i lewe koła toczą się po różnych nawierzchniach. Celem stosowania systemu ABS nie jest bowiem skrócenie drogi hamowania a zapewnienie sterowności pojazdu podczas mocnego manewru.
Sterowność pojazdu, przyczepność
Sprawny technicznie samochód nawet podczas awaryjnego hamowania systemu ABS powinien zachować nadany przez kierowcę tor jazdy. Nawet na wybojach auto wyposażone w system ABS, powinno jechać prosto, jeżeli tak jest ustawiona kierownica. Priorytetem układu jest zachowanie przyczepności i utrzymanie kierunku jazdy. Przyczyn tzw. ściągania podczas hamowania jest kilka, a szukać ich należy w układzie jezdnym. Jedną z najczęstszych przyczyn utraty sterowności podczas hamowania jest niewłaściwe ciśnienie w pojedynczym kole. Kierowcy rzadko je sprawdzają i często jeżdżą z ciśnieniem niższym nawet o 1 bar w jednej oponie.
Dbanie o system ABS
System ABS to dodatkowy element samochodu o który musimy dbać, powinniśmy regularnie sprawdzać poziom płynu hamulcowego i wymieniać go częściej niż przy zwykłym układzie hamulcowym. Jeżeli mamy samochód wyposażony w ABS musimy zrozumieć technologię jego działania ale również mieć świadomość jego ograniczeń. Jak widać jednym prostym wynalazkiem bezpieczeństwo jazdy samochodem uległo ogromnej poprawie.
