Katalizator to element układu wydechowego, który jak każda część po jakimś czasie zużywa się. Przeważnie po przejechaniu 100 tysięcy kilometrów katalizator nadaje się do wymiany, gdyż nie jest w stanie oczyścić spalin do wymagań jakie stawiają normy emisji.
Katalizator stosuje się obowiązkowo od 1995 roku w każdym aucie sprzedawanym w Polsce. Zagraniczni producenci już dużo wcześniej montowali go w samochodach. Właściwa nazwa tego urządzenia to reaktor kataliczny, bowiem działanie jego oparte jest na reakcji substancji zawartych w spalinach z katalizatorem. Substancjami katalitycznymi są najczęściej metale szlachetne.
Nasze samochody bez względu czy z silnikiem benzynowym czy diesle, muszą być wyposażone w katalizator, który obniża szkodliwe substancje, emitowane przez spaliny.
Katalizator
Zadaniem katalizatora jest obniżenie szkodliwych spalin emitowanych przez silnik. W spalinach znajdują się bowiem m.in. szkodliwe dla środowiska węglowodory, tlenki azotu a także tlenek węgla. Aby oczyścić spaliny muszą zajść odpowiednie reakcje chemiczne, które zredukują ilość tych związków. W działaniu tego elementu ważną rolę odgrywa sonda lambda. Troszczy się ona o właściwy skład mieszanki paliwowo-powietrznej w procesie spalania. Katalizatory stosowane w jednostkach benzynowych mogą być utleniające, redukujące lub utleniająco-redukujące. Katalizator utleniający przetwarza szkodliwy tlenek węgla i węglowodory na parę wodną i wodę. Nie redukuje tlenków azotu. Tlenki azotu usuwane są dzięki pracy katalizatora redukującego. Obecnie stosuje się katalizatory wielofunkcyjne ( utleniająco-redukujące) nazywane też katalizatorami potrójnego działania. Usuwa on jednocześnie wszystkie trzy szkodliwe składniki spalin. Katalizator może usunąć jednocześnie nawet ponad 90 procent szkodliwych składników.
Katalizator jest to nic innego jak puszka, która zlokalizowana jest na rurze wydechowej. Jest zbudowana z metalowej obudowy i katalitycznego rdzenia ( metalowy lub metaliczny), który zbudowany jest z niewielkich kanalików pokrytych palladem lub platyną . Mają one za zadanie rozkładanie substancji szkodliwych, które znajdują się w spalinach takich jak tlenek azotu i tlenek węgla.
Zapchany katalizator
Samochód w którym zapchał się katalizator będzie spalał większą ilość paliwa i będzie miał również problemy z rozwinięciem pełnej mocy. Częstym problemem jest również nierównomierna praca silnika na biegu jałowym. Dodatkowo na desce rozdzielczej powinien pojawić się czujnik- check engine. Pojawienie się wyżej opisanych problemów może być efektem niewłaściwej eksploatacji oraz nieprzestrzegania terminów okresowej wymiany. Katalizatory montowane w obecnych modelach samochodów są wykonane z mocniejszych komponentów i przy odpowiednim dbaniu powinny wytrzymać nawet do 200 000 km. Wymiana zużytego katalizatora na używany lub na niskiej jakości zamiennik powoduje, że do zatkania może dojść praktycznie w każdej chwili.
Jazda bez katalizatora
Użytkowanie samochodu bez katalizatora jest surowo zabronione. Podczas rutynowej kontroli policyjnej na drodze, policjant nie zauważy na pierwszy rzut oka, że poruszamy się bez katalizatora. Wystarczy jednak, że dokona pomiaru jakości spalin i właściwie to stanie się przesłanką do nałożenia na taki samochód mandatu karnego. Wycięcie katalizatora nie jest więc żadnym, dobrym rozwiązaniem. Oprócz możliwości dostania mandatu czeka nas również uzyskanie negatywnego wyniku podczas badań technicznych naszego samochodu. Koszty i czas poniesione na zamontowanie nowego katalizatora szybko wybiją nam z głowy pomysł wycięcia i pozbycia się tego elementu. Problemy z awarią katalizatora, na szczęście można rozwiązać za pomocą prostych sposobów. Na przykład za pomocą regeneracji.
Regeneracja katalizatora
Awaria katalizatorów dotyczy najczęściej pęknięcia konstrukcji monolitu ( rdzenia) przez co katalizator nie może spełniać swoich funkcji. W takim przypadku, trzeba wkład rdzenia wymienić na nowy a uszkodzony element poddajemy regeneracji, która polega na odzyskaniu pierwiastków zawartych w monolicie. Metoda ta jest tańsza i korzystniejsza finansowo. Jest również możliwość regeneracji całego reaktora katalitycznego, która polega na wymianie bloku na oryginalny. Dzisiejsza technika pozwala na wymianę i regenerację praktycznie każdego elementu. Regenerowanym podzespołom przywraca się parametry maksymalnie zbliżone do fabrycznych. Skoro katalizatory można zregenerować praktycznie w jeden dzień, warto skorzystać z tej usługi.
Koszty regeneracji katalizatorów
Koszty regeneracji katalizatorów nie są zbytnio wygórowane w porównaniu z zakupem nowego elementu. Cena, którą musimy zapłacić za czyste środowisko jest więc do przyjęcia. Nowoczesne auta opuszczające hale produkcyjne muszą być wyposażone w sprzęt wysokiej jakości, który poradzi sobie ze szkodliwymi spalinami takimi jak sadza, tlenek węgla, tlenek azotu. Ceny czyszczenia i regeneracji zaczynają się już od 400 złotych.
