Oświetlenie samochodowe ma niemal tak długą historię jak cała motoryzacja. Pierwsze lampy karbidowe mają swój początek w latach 80-tych XIX wieku, oświetlenie elektryczne pojawiło się przed nadejściem XX wieku. Skok cywilizacyjny w zakresie oświetlenia przyniósł rok 1962. Na rynku pojawiła się wtedy pierwsza żarówka samochodowa, halogenowa o symbolu H1. Nowością było wypełnienie bańki mieszaniną gazów z grupy halogenów ( między innymi jodu i bromu) co sprawiło, że cząsteczki oddzielające się od żarzącego się drutu wolframowego ( będącego źródłem światła) nie osadzały się na powierzchni. To znacznie wydłużyło trwałość takiej żarówki.
Niezależnie od pory dnia i nocy w Polsce, każdy kierowca musi jeździć obowiązkowo z włączonymi światłami przez cały rok. Powoduje to szybsze spalanie się żarówek, niż wcześniej gdy prawo nie regulowało tego obszaru. Każdego kierowcę wcześniej czy później czeka więc wymiana żarówek na nowe. Jednak sprawa wcale nie jest tak prosta, ponieważ każdy samochód posiada co najmniej kilka rodzajów różnych żarówek. Możemy wyróżnić żarówki samochodowe następujących typów: do reflektorów głównych, lamp kierunkowych, tylnych , bocznych, obrysowych czy też dodatkowych.
Rodzaje żarówek samochodowych
Żarówki samochodowe, najczęściej wykorzystują napięcie 12V. W samochodach osobowych można zamontować różnego rodzaju żarówki, przy czym każda musi mieć polską lub europejską homologację. Podział żarówek samochodowych dokonywany jest na podstawie ich konstrukcji. Możemy wyróżnić zatem:
- żarówki halogenowe- halogeny wyposażone są w żarnik o wydajności oświetlenia w zależności od rodzaju żarówki na poziomie od 150 do nawet 1100 godzin działania,
- żarówki ksenonowe- bez żarnikowe, wyładowcze, które w swoim działaniu wykorzystują wysokie napięcie. Ich główną cechą jest wysoka wydajność. Nawet trzykrotnie wyższa, niż najlepsze żarówki halogenowe, na poziomie do trzech tysięcy godzin,
-żarówki LED- lampy ledowe pobierają niewielką ilość energii i są bardzo wydajne na poziomie nawet do 45 tysięcy godzin.
Wskazówki eksploatacyjne
Jeśli w naszym samochodzie przepali się jedna żarówka radzimy wymienić od razu obie za jednym razem. Każda żarówka ma bowiem ograniczoną trwałość i bardzo możliwe, że po krótkim czasie przepali się także i druga. Trwałość żarówki, często zależna jest od stanu układu elektrycznego w samochodzie. Duże napięcie, czy też jego skoki sprzyjają przedwczesnemu zużyciu się żarówek. Stąd wynikają różnice w trwałości tej samej żarówki w różnych typach samochodów. Znaczenie mają także warunki eksploatacyjne: wstrząsy, wibracje. Te aspekty negatywnie wpływają na stan żarówki.
Pamiętajmy aby na żarówkach nie oszczędzać. Kupujmy jedynie produkty znanych i renomowanych firm. Żarówki te są dobrze wykonane, charakteryzują się dużą trwałością, nie oślepiają innych kierowców, mają wszelkie i niezbędne atesty i po prostu sprawdzają się na drodze. Nigdy nie kupujmy żarówek z niebieskimi bańkami- taki produkt nie jest przystosowany do ruchu drogowego. Pochodzą one najczęściej z Chin i dają najczęściej trzy razy mniej światła niż normalne żarówki. Ponadto pobierają również więcej prądu.
W ramach informacji warto wspomnieć, że niektórzy producenci samochodów odbierają gwarancję na auto, jeśli przy okazji przeglądu okaże się, że użytkownik zastosował żarówki bez filtra UV w reflektorach poliwęglanowych.
Żywotność żarówek
Nader często żarówki samochodowe, które w teorii powinny posłużyć nam na długi czas, przepalają się przedwcześnie. Wpływ na to ma wiele czynników. Niektóre z nich możemy wyeliminować. Jeśli w czasie wymiany żarówki dotykamy ją gołymi rękami to przenosimy na jej powierzchnię zanieczyszczenia. Nasze dłonie nie są nigdy idealnie czyste. Nawet niewielkie zabrudzenia ograniczają odprowadzanie ciepła przez szkło żarówki.
O słabszej żywotności żarówki decyduje również zbyt wysokie napięcie instalacji pojazdu. Jeśli przekracza ono próg 15V w przypadku żarówek halogenowych to ich okres żywotności może skrócić się nawet o 70 procent. Przy nowoczesnych żarówkach , problemem może być zbyt wysoka temperatura. Delikatne elementy w obudowie lampy diodowej nie wykazują bowiem zbyt dużej odporności na wysoką temperaturę. Nie bez znaczenia dla trwałości żarówki są wstrząsy i wibrację. Mają one zły wpływ na żarnik żarówki.
Światła ksenonowe
Na początku lat 90-tych zeszłego wieku, doszło do kolejnej rewolucji w oświetleniu motoryzacyjnym. Na rynku pojawiły się lampy ksenonowe, które zamiast drutu wolframowego wykorzystywany jest łuk elektryczny, powstający pomiędzy elektrodami. Wnętrze bańki jest wypełnione gazem ( ksenonem). Palniki wyładowcze dają dwukrotnie więcej światła od zwykłych żarówek, pobierają przy tym mniej prądu. Są tez znacznie trwalsze. Oznaczenia żarników ksenonowych ustalane są według kodu, który pozwala na rozszyfrowanie ich konstrukcji. Symbole rozpoczynają się od litery D, po niej następuje cyfra: w nieparzystych montowana jest metalowa podstawa, w której znajduje się wbudowany zapłonnik, przy parzystych zapłonnik jest zewnętrzny. Kolejna litera wskazuje na rodzaj lampy, w której żarnik ma być zamontowany: S- przeznaczone są do świateł soczewkowych, R -do reflektorów odbłyśnikowych.
Światła LED
Światła ledowe to kolejny krok w rozwoju oświetlenia, który odbywa się na naszych oczach. Tutaj za emisję światła odpowiadają diody. Są trwałe, pobierają niewiele prądu, nadają się zarówno do oświetlenia drogi jak i podświetlania np. deski rozdzielczej. Na rynku motoryzacyjnym dostępne są już auta, w których nie ma ani jednej konwencjonalnej żarówki czy palnika ksenonowego. Przy okazji użytkownik praktycznie nie ma wpływu na ich działania. W razie awarii pozostaje wymiana na nowy element, ewentualnie szukanie pomocy w specjalistycznym warsztacie.
Inne popularne rodzaje żarówek
Żarówki typu H1 wyposażone są w jeden żarnik. Stosowane są w światłach drogowych i mijania. Żarówki H3, wyposażone są w specjalny przewód połączeniowy. Najczęściej stosowane są w światłach przeciwmgielnych. Żarówki H4 mają dwa żarniki i obsługują światła mijania oraz drogowe.
