Olej silnikowy jest jednym z najbardziej podstawowych elementów eksploatacyjnych w silnikach spalinowych. Celem oleju w silniku jest uszczelnianie komory spalania a także obniżanie tarcia w łożyskach ślizgowych. Rzetelnie dobrany olej silnikowy wpływa na niezawodność jednostki napędowej, jednak nie każdy z nas wie, czym się kierować wybierając olej silnikowy. Podpowiadamy jaki olej wybrać oraz jakie są różnice w poszczególnych olejach.
Czym jest olej silnikowy?
Olej silnikowy jest płynem eksploatacyjnym, który jest pochodną procesu rafinacji ropy naftowej lub syntezy chemicznej. Dawniej, kiedy synteza chemiczna była w powijakach, do silników stosowano olej mineralny, który jest pochodną rafinacji ropy. W dzisiejszych czasach odchodzi się od tego rodzaju oleju, ponieważ oleje syntetyczne i półsyntetyczne posiadają lepsze właściwości. Olej silnikowy jest płynem, który posiada bardzo dobre właściwości smarne, a obecność dodatków uszlachetniających wzmacnia jego dobroczynne działanie na silnik.
Rodzaje olejów silnikowych
Podstawą oleju silnikowego jest baza olejowa. Początkowo, baza olejowa była olejem mineralnym produkowanym z destylatu ropy naftowej. Amerykański Instytut Nafty określił pięć grup olejowych ze względu na bazę, a oleje mineralne zaliczane są do grupy pierwszej i drugiej. Oleje grupy drugiej i trzeciej mogą być olejami półsyntetycznymi, o ile podczas produkcji użyto uszlachetniaczy syntetycznych. Grupa czwarta, to oleje poliolefinowe, które powstają za pomocą syntezy chemicznej, a grupa piąta to pozostałe oleje otrzymywane za pomocą syntezy chemicznej. Do grupy piątej najczęściej należą oleje poliestrowe. Co do zasady, oleje grup 3 do 5 są zwane syntetycznymi, a oleje grupy 1. i 2. są mineralne lub półsyntetyczne. Różnica ta wynika z tego, że olej o bazie mineralnej z uszlachetniaczami syntetycznymi staje się automatycznie olejem półsyntetycznym.
Klasa jakości oleju
Wspomniany wcześniej instytut stworzył także klasyfikację olejów ze względu na ich jakość. Podstawowy podział jest uzależniony od rodzaju paliwa. Oleje oznaczone literą “S” są przeznaczone do silników benzynowych, natomiast oleje klasy “C” są przeznaczone do silników wysokoprężnych. Klasyfikacja ta jest oparta na kombinacji liter, gdzie pierwsza litera oznacza wspomniane wcześniej przeznaczenie, a druga litera określa jakość oleju. Im dalsza litera alfabetu, tym lepsza jest klasa jakości, np.: olej SH jest gorszej jakości od oleju SJ, a olej SL jest lepszej jakości od SJ. Oznaczenia diesla wygląda tak samo. CB jest olejem do diesli o najgorszych parametrach, natomiast najlepszym obecnie olejem do tych silników są oleje klasy CJ. Oprócz amerykańskiego instytutu, Europejskie Zrzeszenie Producentów Pojazdów Samochodowych stworzyło własny podział klas jakości oleju. Obecnie występujące klasy wg. ACEA to: A/B, C oraz E. Oleje A/B są do silników benzynowych i silników wysokoprężnych w samochodach osobowych. Klasa ta dzieli się na podklasy, takiej jak A1/B1, A3/B3 czy A5/B5. Klasa ta oznacza że olej jest przystosowany do długiej pracy (longlife), posiada wysokie parametry a także stały wskaźnik lepkości. Im większa liczba, tym olej lepszy. Oleje typu “C” są przystosowane do nowoczesnych silników. Są to produkty niskopopiołowe, dzięki czemu idealnie nadają się do pojazdów z filtrami DPF i FAP. Oleje tego typu przedłużają żywotność układów katalitycznych i filtrów DPF. Klasa C posiada 4 podklasy takie jak: C1, C2, C3 i C4. Im mniejsza liczba tym olej lepszy. Klasa ”E” olejów to substancje przeznaczone do silników montowanych w ciągnikach siodłowych.
Czym jest lepkość oleju?
Lepkość oleju to wartość tarcia międzycząsteczkowego w ośrodku. Lepkość można nazwać także gęstością. Czym różnią się poszczególne oleje? Cóż, podstawową różnicą jest właśnie lepkość. Na opakowaniach oleju wypisane są skróty, określające lepkość oleju w granicznych warunkach. Oleje posiadają 14 klas lepkości, przy czym klasy te podzielone są na okres letni i zimowy. Na zimę przewidziane jest 6 klas lepkości, takich jak: 0W, 5W, 10W, 20W, 25W. Na lato przewidziane jest 8 klas: 8, 12, 16, 20, 30, 40, 50, 60. Klasy 8 oraz 12 nie są wykorzystywane obecnie, natomiast są planowane na przyszłość. Klasy oleju ustalane są na podstawie kilku czynników. Klasy olejów zimowych ustala się na podstawie tego, jaką maksymalną lepkość dany olej może osiągnąć w ujemnej temperaturze, jaka jest graniczna temperatura pompowalności a także na podstawie minimalnej lepkości w temperaturze 100 stopni Celsjusza. Klasy letnie określane są przez minimalną i maksymalną lepkość w temperaturze 100 stopni, a także przez minimalną lepkość w temperaturze 150 stopni podczas obciążenia. Czy lepkość wpływa na silnik? Jak najbardziej. Im bardziej gęsty jest olej, tym ciężej jest odpalić samochód zimą. Co do zasady, trzeba dostosować lepkość oleju do warunków atmosferycznych a także do zaleceń producenta.
Jak dobrać olej do swojego auta?
Każdy producent pojazdów, zarówno motocyklowych jak i samochodowych musi co jakiś czas wymieniać olej. Jak często powinno się to robić? Złota zasada mówi o wymianie co 20 tysięcy kilometrów lub co roku. Dobór oleju nie jest już taki łatwy. Na rynku można znaleźć kilkadziesiąt olejów od kilku producentów. Jak dobrać olej do swojego silnika? Najlepiej zostawić do w gestii mechanika. Dobry fachowiec powinien sam sprawdzić zalecenia producenckie i się do nich dostosować. Jeżeli sami chcemy dobrać olej do naszego pojazdu, warto sprawdzić instrukcję obsługi naszego pojazdu. W instrukcji powinniśmy znaleźć informacje na temat tego, jaki olej powinniśmy wybrać a także ile go wlać do silnika, aby stan zawartości miski oleju był optymalny. Jeżeli nie mamy dostępu do instrukcji obsługi, można skorzystać z internetowych wyszukiwarek, które posiadają szerokie bazy danych dzięki czemu bez problemu dopasują odpowiedni olej a także podadzą nam, ile oleju trzeba wlać do silnika. Jeżeli sami planujemy dobrać olej do naszego pojazdu wg. instrukcji, warto przejrzeć parametry techniczne oleju. Dobre oleje renomowanych marek mogą mieć atesty pod daną markę, co oznacza że producent pozwala na korzystanie z danego oleju.
