W obecnych czasach jest standardowym wyposażeniem, bez którego trudno wyobrazić sobie komfortowe podróżowanie. Choć jeszcze kilkanaście lat temu dostępna była tylko w luksusowych limuzynach to dziś znajdziemy ją nawet w małych autach miejskich. Delikatne zimy i upalne lata często zmuszają do korzystania z tego urządzenia cały rok. Pomaga nie tylko schłodzić wnętrze ale również odpowiada za przejrzystość szyb usuwając z nich parę.
Wszystko pod warunkiem, że klimatyzacja jest sprawna. Nie jest to bowiem urządzenie całkowicie bezobsługowe, jak to wydaje się wielu osobom. Wymaga określonych zabiegów serwisowych, które zapewniają jej bezawaryjne działanie przez naprawdę długi czas. Warto wiedzieć, że coroczny przegląd klimatyzacji jest wyraźnie tańszy niż naprawa poszczególnych elementów. Choć klimatyzacja jest obecnie standardowym urządzeniem to często kierowcy zaniedbują podstawowe zasady dbałości o ten układ.
Początki klimatyzacji
Początki układu klimatyzacji sięgają lat 30 tych XX wieku. Już wtedy amerykańska motoryzacja była na tyle rozwinięta, że producenci zastanawiali się nad różnymi koncepcjami podniesienia komfortu jazdy pasażerów. Początkowo klimatyzację oferowano w formie bez możliwości regulacji temperatury i tylko w autach wyposażonych w silnik o odpowiednio dużej mocy. Ale już w latach pięćdziesiątych układ klimatyzacji trafił do samochodów jako wyposażenie standardowe. Urządzenie zyskało bardzo duża popularność. O takich luksusach jak klimatyzacja europejscy posiadacze samochodów mogli tylko pomarzyć. Dopiero w latach 90 tych ubiegłego stulecia układ klimatyzacji pojawił się jako standardowe wyposażenie samochodu.
Budowa klimatyzacji
Podstawą działania klimatyzacji w samochodzie jest układ zamknięty. W latach 90-tych rynek klimatyzacji zalał tzw. czynnik R134a, jednak po wielu badaniach naukowcy orzekli, że jest on bardzo szkodliwy dla atmosfery. Został zastąpiony na terenie Unii Europejskiej, nowa substancją o oznaczeniu R744.
Klimatyzacja zbudowana jest między innymi z kompresora. Jest to jeden z najważniejszych elementów całego układu. Kompresor działa jak pompa i dzięki niemu czynnik klimatyzacji krąży po całym układzie. Rolą tego układu jest bowiem wprowadzenie czynnika w ruch. Kompresor zasysa rozprężony silnik z parownika. Dodatkowo odpowiedzialny jest za tłoczenie sprężonego czynnika do skraplacza. Następnym elementem ważnym w budowie klimatyzacji jest skraplacz. To element odpowiedzialny za odprowadzenie odpowiedniej ilości ciepła z czynnika. Zamontowany jest w okolicy chłodnicy silnika. Zadaniem skraplacza jest chłodzenie czynnika klimatyzacji, ponieważ wydostaje się on z kompresora w stanie gazowym i ma bardzo wysoką temperaturę. Osuszacz to element służący do usuwania wilgoci z oleju sprężarkowego i czynnika chłodzącego. Eliminuje on nadmiar wilgoci i ryzyko powstania korozji wewnątrz klimatyzacji. Zazwyczaj jest to niewielki aluminiowy zbiorniczek, który zawiera granulki. Znajduje się na przewodach, które biegną pomiędzy parownikiem a skraplaczem. Zaleca się wymianę tego urządzenia co najmniej co dwa lata. Nawet jeśli pozostałe elementy klimatyzacji są sprawne. Zawór rozprężny steruje przepływem czynnika klimatyzacji. Steruje nie tylko ciśnieniem ale także temperaturą gazu w klimatyzacji. Montowany jest pomiędzy parownikiem a osuszaczem. Parownik odpowiada za usuwanie ciepła z powietrza, które wpływa do układu z kabiny pasażerskiej. Bez niego klimatyzacja w aucie nie miałaby szans na chłodzenie powietrza. Dodatkowo to właśnie w parowniku dochodzi do osuszenia powietrza.
Jak działa klimatyzacja?
Układ klimatyzacji składa się przede wszystkim z kompresora, sprężarki, parownika i skraplacza. Czynnik chłodzący krążący w obiegu zamkniętym pompowane jest do sprężarki. Następnie do zasobnika w którym dochodzi do jego oczyszczenia i odwilgocenia. Później trafia do skraplacza. To tam gaz zamienia się w postać ciekłą. Dzięki wentylatorom utrzymywana jest odpowiednia temperatura procesu. Cały obieg kończy się w parowniku. Dochodzi do gwałtownego obniżenia temperatury w procesie rozprężenia. Dzięki temu odczuwamy chłód w kabinie. Oczywiście zanim takie powietrze dotrze do nas, jest oczyszczone przez filtry powietrza.
Jak dbać o klimatyzację?
Trzeba sobie przede wszystkim uświadomić, że klimatyzacja powinna być używana przez cały rok. Zmniejsza to bowiem możliwość jej uszkodzenia. Dzieje się tak choćby przez to, że sprężarka klimatyzacji niezależnie od tego czy jest włączona czy nie, jest napędzana.
Co najmniej raz na dwa lata powinno się przeprowadzać przegląd klimatyzacji pod kątem wycieków, ewentualnie nabicia nowego czynnika i przede wszystkim odgrzybienia całego układu ( jest to ważne ponieważ zaniedbana klimatyzacja może powodować u człowieka różne choroby) Stosowanie klimatyzacji powoduje, że w kanałach wentylacyjnych i filtrze powietrza zbiera się duża ilość wilgoci. Powstaje więc środowisko sprzyjające rozwijaniu się grzybów i bakterii. W układzie klimatyzacji jest tylko jeden element, który mechanicy zalecają regularnie wymieniać. Jest to osuszać, który należy wymienić na nowy raz na 3,4 lata. Koszt zakupu jest bardzo zróżnicowany i zależy od marki samochodu. Przeważnie jednak zaczyna się od 100 złotych w górę.
Objawy świadczące o awarii
Klimatyzacja nie jest układem bezobsługowym. Poza regularnym uruchamianiem, nie wymaga jakiś znaczących zabiegów. Większość usterek można relatywnie tanio usunąć. Niestety ich bagatelizowanie może skończyć się w krótkim czasie szeregiem awarii.
Najczęstszymi objawami awarii jest brak chłodzenia po uruchomieniu klimatyzacji. Po włączeniu powinniśmy w miarę szybko poczuć zimne powietrze, jednak jeśli po kilku minutach nadal panuje wysoka temperatura, najpewniej z układem jest coś nie tak. Przyczyną może być brak czynnika chłodzącego, zatarta sprężarka, awaria chłodnicy lub wentylatora klimatyzacji. Często jest tak, że pomimo uruchomienia klimatyzacji szyby w samochodzie nadal parują. Jedną z przyczyn może być zatkany filtr kabinowy. Klimatyzacja powinna pracować bez żadnego zapachu. Jeśli poczujemy nieprzyjemną woń to oznaka, że układ wymaga czyszczenia. Wyczyszczenia wymaga parownik oraz kanały wentylacji. Nie należy tego bagatelizować.
